четверг, 12 января 2017 г.

«Канонирлар» мафкураси

Айтсам тилим, айтмасам дилим. Шу кунларда айнан мана шу нақл тилим учида турибди. Зеро, айтадиган гапим кўп, аммо кўнглим дардини эшитадиган инсон йўқ... ЖЧ 2018 саралаш доирасидаги рақибларимиз кейинги ўйинларга пухта тайёргарлик кўриб турган чоғларида, бизнинг терма жамоамиз денгиз соҳилида якка ўзи қолиб кетган кема мисоли ҳанузгача ўзига муносиб рақиб тополмай ҳалак. Яхшиям, Дания бор экан. Уйида зерикиб ётган U-23 терма жамоаси бизга спаринг рақиб сифатида БААга 22 январь куни етиб келишга розилик билдиришди. Шунисига ҳам шукр. Баъзан тилим учида турган бир қанча сўзларни қаторлашиб айтгим келадию, аммо этика ва эстетика қонун-қоидаларига риоя қилганим сабабли, бў йўлдан ўзимни қайтаришга мажбурман, начора.
*****

 Машҳур рус адиби Лев Толстойнинг бир ажойиб ибораси бор: «Инсон албатта бахтли бўлиши шарт! Мабодо у бахтсиз экан - бунга унинг ўзи айбдор». Дарҳақиқат, ҳар бир ишни бажариш йўлида ўз олдимизга улкан мақсадларни қўяр эканмиз, уни бажариш учун сидқидилдан меҳнат қилишимиз зарур. Қўлимиздан келганини бажариб, имкониятларимизни юз фоиз ишга солишимиз керак. Ана ўшандагина ўз орзуларимизга, ўз мақсадларимизга эришамиз. Меҳнатнинг таги роҳат, деб бекорга айтишмаган. Инсон туғилиши билан унинг олдида турли машаққатли йўллар пайдо бўлаверади. Ушбу қинғир-қийшиқ йўллардан ўзи учун текис ва равон йўлни ясатиб олса, ҳаётнинг давоми унга ҳамиша ёрқин таассуротларни тақдим этади. Ютуқларга эришишликка унинг ўзи масъулдир. Ҳаёт давомида нималарга рўбарў келамиз? Энг аввало, ҳар биримиз болалик давримизда мактабларда аъло баҳоларга ўқишга интиламиз, кейинчалик бирон бир коллеж, сўнгра институтга киришга бўлган ҳаракатлар. Ундан сўнг аста-секинлик билан катта ҳаётга қадам ташлаймиз. Ўз олдимизга ҳар сафар турли мақсадларни қўйиб, шу мақсадларни бажариш йўлида тинмай ишлаверамиз, ишлаверамиз...

 Айнан шу тариқа тиним билмай яшайди ҳар бир инсон. Бу ҳар биримизнинг онгимизга киришга ва бизни турли йўл билан назорат қилишга муваффақ бўлган ҳаётнинг ёзилмаган қонунларидан биридир. Аминманки, ҳар бирингиз ўз олдингизга қандайдир мақсадлар қўйгансиз. Уни бажариш учун эса тинмай тер тўкяпсиз. Ҳар доим ҳаракатдасиз, ишлаяпсиз, бўш келиш асло ниятингиз йўқ. Чунки биласиз, агар ўз орзуларингизга эришолмай қолсангиз, хатоларни ўзингиздан излашингизга тўғри келади. Мақсадингизга эришмадингизми? Бахтли эмасмисиз? Бунга ўзингиз айбдор!

 Лев Толстой ҳам ушбу ибратли ибораси орқали ҳар бир ўқувчи қалбининг туб-тубигача жой эгаллаган бўлса, ажабмас. Бу фикрларга мен ҳам тўлиқ қўшиламан. Тўғри йўналтирилган фикр. Арсен Венгер ҳам шу фикрларга қўшиладими, йўқми, буни билмайману, аммо футбол жамоатчилигининг барча аъзолари ҳам бу фикрга тўлиқ қўшилган бўлардилар. Фақат «Арсенал» раҳбарларигина бундан мустасно холос. Акс ҳолда, неччи йиллардан буён энг катта орзуси дея эътироф этилаётган АПЛ чемпионлигини забт этолмай келаётган «Арсенал»нинг бош мураббийи Арсен Венгерни жамоада қолдириб юришармиди? Ўз олдига юксак мақсадларни қўйган клуб қандай қилиб бош мураббийнинг бундай хатоларига қўл силташи мумкин, ахир?! Ўтган мавсумда барча «гегемонларнинг» «қоқилишларидан» унумли фойдалана олмаган «канонирлар» бу мавсумда биринчи ўрини қўлга кирита олишига кўпчилик шубҳа билдиряпти. Мухлису-мутахассислар «Челси» жамоасининг ғалабали сериясига эътибор қаратишади, Клоппнинг тажовузкор тактикаси ҳақида бонг уришади, сўнгги турларда аста-секинлик билан олдинги мавқеисини тиклашга эришаётган «қизил иблисларни» эслашади, аммо «Арсенал»ни эмас. Сездингизми, кўпчилик Арсен Венгернинг шогирдлари ушбу мавсумда (нафақат ушбу мавсумда) чемпионликка эришишларига ишонмай қўйишган. Ҳеч ким бу ҳақда гапирмайди ҳам. Ҳаттоки, бутун чемпионатни бир маромда ўтказа олмаётган «Манчестер Ситининг» биринчи ўринни қўлга кирита олишига кўпроқ ишонишади булар. Ўтган мавсумда ҳам деярли ҳамма, шу жумладан мен ҳам «Лестер»нинг чемпион бўлишини ич-ичимиздан сезганмиз. Ўшанда ҳам «Арсенал» чемпионликка эришиши мумкинлигини инобатга олмаганман. Жиддий қабул қилмаганман, хуллас.

 Хўш, нега? Нима учун «Арсенал» шундай кучли таркиби билан ҳам чемпион бўлмаган? Нима сабабдан Венгер ишдан бўшатилмайди? Бунинг сабабларини тушуниш унчалик ҳам қийин эмас, назаримда. Биринчидан, Венгернинг лондонликлар олдида хизматлари беқиёс. Бу ҳақда алоҳида тўхталиб ўтирмайман. Иккинчидан, Сэр Алекс Фергюсон «Манчестер Юнайтед» жамоасини тарк этгач, клуб қандай танг аҳволда қолиб кетганини ҳамма кўрди. Бу каби оғир мусибатларни ҳар қандай жамоа ҳам кўтара олмайди. Жуда кўп маблағни сармоя қилиб юбориш лозим, оёққа туриш учун бир неча йил пастда шўнғиб юришга тўғри келади. Улар бунга тайёрмикинлар? Учинчидан эса, гарчи биринчи ўринни қўлга киритишда муаммоларга дуч келаётган бўлса-да, тан олинг, жамоа ўзидан ёмон таассурот қолдираётгани йўқ. Ҳар доим биринчи ўрин учун курашади. Ниманидир қилишга уринади ва қайсидир маънода ўша «ниманидирни» эплайди ҳам.

Бўлди. Шу. Мухлислар борми? Бор. Ўйинлар шиддатли ўтяптими? Футбол ўхшаяптими? Пул келяптими? Бўлди-да. Мухлисларнинг неччи йиллардан буён ўшалмаётган орзулари улар учун иккинчи даражали масала. Мухлислар томонидан «оқиб» келаётган турли талаб ва истаклари гўё инобатга олинаётгандек кўрсатиладию, аммо аслида барча айтган сўзлар, берилган ваъдалар қўштирноқ ичига олинади. Усти ялтироқ, ичи қалтироқ. Мухлислар талаби? Истаги? Бўлса бордир. Хўш?..
*****

 Хитой терма жамоасига гап йўқ. Исландия терма жамоаси билан ўртоқлик ўйинида иштирок этишди, Хорватия билан ҳам ўйнашди. Совуққонлик, ўзига бўлган ишонч юқори. Ҳанузгача. Жаҳон чемпионатига чиқиш  учун имкониятлари паст бўлса-да, барибир ўртоқлик ўйинларида майдонга тушишмоқдалар. Боз устига, Европанинг кучли, номдор терма жамоаларига қарши. Эрон терма жамоаси томон разм солинг. Яқинда Карлуш Кейруш Эрон футбол федерациясидан норози бўлиб, жамоани тарк этмоқчи бўлди. Йўқ, кетмади. Қўйиб юборишмади. ФИФА рейтингидаги биринчи ўрин (Осиё терма жамоалари ичида), бир йил давом этган мағлубиятсиз серия, ўз гуруҳида пешқадамлик... Кетказишмасди уни зинҳор. Чунки терма жамоа юртнинг юзи. Футбол иҳлосмандлари бугун жуда мамнунлар. Энг муҳими шу эмасми?

 Улар мана шу тариқа жаҳон чемпионатига чиқиш учун тайёргарлик кўришади. Айнан мана шуни мен ҳақиқий профессионаллик, деб атайман. Катта мақсадлар сари дадил ташланаётган қадамлар. Жамоалар ўз олдига энг юқори мақсадларни қўйишади ва уларни забт эта олишига ишонишади. Чунки, билишади, агар ўз мақсадларига эришолмасалар - бунга фақат уларнинг ўзлари айбдор.

Бизнинг терма жамоамиз нима учун турли танқидларга қарамай, мана шу тариқа хўжакўрсинга ҳаракат қилишади, биласизми? Нима учун ҳамма бирваракайига терма жамоага кучли хориждан мураббийни олиб келиш кераклигини таъкидлаётган бир пайтда, улар маҳаллий мураббийларимизни хоҳлаганича тебратаверадилар? Чунки юқори ўринларда юрганимизнинг, жаҳон чемпионатига чиқиш йўлида мана шу каби ҳаракатларимиз мавжудлигининг ўзи ҳам қониқарли натижа. «Улар» учун. Маҳаллий мураббийларимиз, энг асосийси, «нималарнидир» қилиб беришга тайёр бўлишлари керак. Айнан ўша «нимадирнинг» борлигининг ўзи етарли. Мухлислар талаби? Истаги? Бўлса бордир. Хўш?..

Комментариев нет:

Отправить комментарий